رتینول ماده معروف در محصولات مراقبت از پوست ، چیست ؟

رتینول چیست؟

یکی از مشتقات ویتامین آ و با اثر معجزه آسا در جوانسازی و کاهش چروک های پوستی می باشد . رتینول در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست مورد استفاده قرا می‌گیرد و اثر ضدپیری آن روی پوست ثابت شده است.

این ماده  با تحریک پوست برای کلاژن سازی، چروک‌های سطحی را از بین برده و چروک‌های عمیق را بهبود می‌بخشد. اما استفاده از رتینول و ترکیبات مشابه آن نیاز به اطلاعات کامل در مورد انواع این محصولات و آگاهی از شرایط هر فرد و عوارض جانبی محتمل دارد و لازم است که بهترین نوع این محصول و متناسب با شرایط شما انتخاب  شود و به روش صحیح مورد استفاده قرار گیرد تا بتوانید از اثرات مثبت آن بهره‌مند شوید.

رتینول و رتینوئیک اسید

رتینول در بدن تحت تاثیر آنزیم خاصی به رتینوئیک اسید تبدیل می شود که خود نیز در برخی داروهای پوستی وجود دارد . اثر بخشی رتینول نسبت به رتینوئیک اسید ملایم تر و کند تر می باشد و در اغلب محصولات ضد چروک وجود دارد . البته هر دو با افزایش تولید کلاژن باعث جوانسازی و کاهش چشمگیری در چروک صورت و گردن می شوند.

اما رتینوئیک اسید با قدرت بالاتر

در ترمیم سلولی و خاصیت لایه بردار پوست برای پیشگیری از جوش و آکنه و درمان جای آن ، کاربرد زیادی دارند .

گاهی قرمزی یا خشکی پوست بعد از دفعات اول مصرف هر دو ، دیده می شود ، لیکن بایستی دارو در دفعات اول به مقدار کم مصرف و تست شود .

بهتر است برای پیشگیری از چروک ، محصولات حاوی رتینول و برای درمان چروک های ریز ، لک و جای جوش ، محصولات حاوی رتینوئیک اسید را مورد استقاده قرار دهید .

*نکته :محصولات بهداشتی حاوی رتینول بدون نیاز به نسخه و محصولات حاوی رتینوئیک اسید فقط با تجویز پزشک و داروساز ارائه می شوند.

رتینول روند پیری پوست را آهسته میکند

تا پیش از سن ۳۰ سالگی، سلول های پوست شما هر ۲۸ روز یکبار بازسازی میشوند و لایه ای جدید و شاداب جایگزین لایه های قبلی می شود. اما از سن ۳۰ سالگی به بعد، روند بازسازی سلول ها آهسته میشود و هر ۵۰، ۶۰ یا ۷۰ روز یکبار اتفاق میوفتد. این تاخیر در روند بازسازی پوست، علت خشکی و ضخامت،  کدری، چین و چروک و سایر عوارض پیری پوست است.

رتینول با نفوذ به عمق پوست، روند بازسازی سلول ها را سرعت می بخشد و به جوانسازی و تولید سلول های تازه و شاداب کمک می کند. نتیجه استفاده از رتینول با یک شب استفاده قابل مشاهده نیست؛ اما بعد از حدود سه ماه استفاده مداوم از رتینول، تاثیرات آن را در بهبود چین و چروک، لکه های تیره و آکنه خواهید دید.

فواید رتینول برای پوست:

استفاده کردن از ویتامین آ به صورت موضعی به شکل رتینول می تواند فواید زیر را داشته باشد:

- جلوگیری از چین و چروک‌ها با استفاده از به حداقل رساندن اثرات پیری و چروک‌ها

- روشن کردن ظاهر کلی پوست از طریق لایه برداری که سبب لطافت بیشتر پوست شما هم می‌شود.

- تنظیم چربی پوست و به حداقل رساندن جوش‌ها

- محو کردن لکه‌های تیره پوست، لکه‌های آفتاب سوختگی و هایپرپیگمنتیشن و بهبود ظاهر کلی پوست در طول زمان

چطور باید از رتینول استفاده کرد؟

رتینول در مقابل نور حساس است و به سرعت تجزیه می‌شود پس باید در محیطی دور از نور نگهداری شود و فقط شب‌ها مورد استفاده قرار گیرد. کارشناسان توصیه می‌کنند ابتدا یک لایه مرطوب کننده روی صورت و گردن بزنید و سه دقیقه صبر کنید تا جذب شود سپس مقدار کمی از رتینول را برداشته روی پوست بزنید. این کار را دو شب متوالی انجام دهید، اگر روز بعد احساس سوزش و قرمزی روی پوست داشتید شب سوم از آن استفاده نکنید و با سرم‌های مغذی پوست را تقویت کنید. شب چهارم مجددا رتینول استفاده کنید و شب پنجم از سرم آبرسان استفاده کنید. این برنامه را به صورت هفتگی ادامه دهید و پس از سه تا شش ماه اثر کامل و مطلوب آن را روی پوست مشاهده کنید. توجه کنید که بهترین راه مشورت با پزشک متخصص و گرفتن راهنمایی در مورد نحوه انتخاب محصول حاوی رتینول و روش استفاده از  آن است.

عوارض رتینول

استفاده از رتینول باعث خشکی و گاه التهاب پوست می‌شود که میزان این عوارض در افراد مختلف متفاوت است و افرادی که پوست بسیار حساسی دارند یا دچار بیماری‌های پوستی مثل روزاسه و اگزما هستند ممکن است نتوانند این عوارض را تحمل کنند. علاوه بر این، استفاده از رتینول می‌تواند پوست را نسبت به نور خورشید حساس کند و به محض قرار گرفتن زیر نور خورشید دچار آفتاب‌سوختگی  شوید. تنها در صورتی نباید از رتینول استفاده کنید که پوست بسیار حساسی دارید اما برخی از کسانی که مبتلا به رزاسه یا اگزما هستند تحت شرایطی می‌توانند از رتینول استفاده کنند به شرطی که رژیم درمانی درستی را در پیش بگیرند و تحت نظر پزشک درمان را انجام دهند که در این صورت بیماری اولیه آن‌ها نیز درمان خواهد شد .

رتین- آ نیز هرچند یک درمان موثر برای آکنه است اما همه آکنه‌ها یکسان نیستند و افرادی که پوست قرمز و جوش‌های ملتهب دارند نباید از رتینول استفاده کنند و استفاده از آن ممکن است شرایط پوستشان را بدتر از قبل کرده و التهاب و جوش را افزایش دهد. علاوه بر این هر نوع پوستی هم که داشته باشید همزمان با درمان رتینوئید باید مراقبت از پوست در مقابل آفتاب را بیش از قبل جدی بگیرید در غیر این صورت ممکن است این درمان عوارض جبران ناپذیری روی پوست به جا بگذارد.

نکات مهم درباره رتینوئیدها

-رتینوئیدها خانواده وسیعی از مشتقات ویتامین آ هستند که به صورت محصولات ضعیف موضعی تا قرص های خوراکی قوی در بازار وجود دارند .

- رتینول نوع پر مصرف و ضعیف این خانواده است که در اغلب محصولات بهداشتی ، برندهای گران قیمت و پر طرفدار دنیا وجود دارد .

- رتینول ابتدا باید در پوست به رتینوئیک اسید تبدیل شود تا اثرات روشن کننده ، ضد چروک و ضد آکنه خود را نشان دهد .

- پودر رتینوئیک اسید با نام های (ترتینوئین یا رتین- آ) که فقط در داروها وجود داشته و قوی تر و سریعتر از رتینول روی لک ها و کلاژن سازی اثر می کند .

- ایزوترتینوئین که با نام راکوتان و دکوتان شناخته می شود به شکل قرص خوراکی و برای درمان آکنه حاد تجویز می شود .

- کرم یا ژل آداپالن (دیفرین) از خانواده رتینوئیدها با کاهش تجمع سلول های مرده پوست ، داروی آماده و شناخته شده ای برای درمان جوش می باشد .

- طبق آخرین اعلان سازمان های ناظر جهانی خانواده رتینوئیدها برای درمان آکنه ، چروک ، لک و حتی بیماری پسوریازیس تاییدیه های لازم را دارند .

- استفاده از ضد آفتاب و حتی برخی موارد ضد التهاب برای کاهش و کنترل قرمزی و حساسیت ناشی از مصرف این ترکیبات در کنار رتینوئیدها توصیه می شود .

- استفاده از تمام محصولات حاوی هر یک از ترکیبات خانواده رتینوئیدها برای خانم های باردار ممنوع است .

باورهای اشتباه در مورد رتینوئیدها

-رتینوئیدها پوست را نازک می کنند !

رتینوئیدها، در ابتدای مصرف باعث پوسته ریزی می شوند، از این رو بسیاری از افراد تصور می کنند پوستشان نازک شده ، اما دقیقا برعکس است. رتینوئیدها تولید کلاژن را تحریک می کنند، بنابراین در واقع سبب ضخیم شدن پوست نرمال می شوند.

-افراد جوان و نوجوان نباید محصولات حاوی هر یک از رتینوئید را استفاده کنند !

در گذشته اصلی ترین هدفِ استفاده از رتینوئیدها درمان آکنه بوده است، بدین ترتیب برای بسیاری از افرادِ جوانی که آکنه داشتند رتینوئید تجویز می شده است. اما بعدها مشخص شد که رتینوئیدها قادر به رفع خطوط و چین و چروک ها هستند همچنین اثرات ضد لک نیز دارند . بنابراین مصرف  رتینوئیدها هیچ محدودیت سنی ندارد و افراد با توجه به موارد مصرف می توانند از رتینوئیدها استفاده کنند .

-نتایج استفاده از رتینوئیدها بعد از 4 تا 6 هفته مشخص می شود !

**اثر بخشی رتینوئیدهای بدون نسخه بین 3 تا 6 ماه می باشد و اینکه گفته می شود طی 4 تا 6 هفته نتایج استفاده از رتینول مشهود است کاملا غلط است .

-هر چقدر بیشتر بزنید، نتایج بهتری دریافت خواهید کرد !

**استفاده بیش از حد از محصولات حاوی رتینوئید، فقط ریسک پدید آمدن عوارض جانبی مثل پوسته ریزی و خارش را بالا می برد. مقدار مجاز مصرف رتینوئید برای کل صورت، هرشب حدود یک نخود فرنگی  است.

-نمی بایست رتینوئید ها را اطراف چشم استفاده کنید !

**اکثر افراد تصور می کنند چون اطراف چشم نازک است بنابراین نباید در آن قسمت از رتینوئید استفاده کرد ؛ درحالی که بروز چین و چروک در اطراف چشم بیشتر از جاهای دیگر است از این رو دور چشم احتمالا بیشترین بهره را از اثرات محرک کلاژن رتینوئیدها می برد.

-رتینوئیدها پوست را لایه برداری می کنند !

**این تصور غلط، بسیار رایج است. از آنجائیکه رتینوئیدها مشتق شده از ویتامین A هستند، در واقع در دسته آنتی اکسیدان ها قرار می گیرند، نه لایه بردارها!

بعلاوه، رتینوئیدها، یک ترکیب ارتباط دهنده سلولی هستند. یعنی کار آنها مذاکره با سلول های پوست است و به سلول های سالم تر و جوان تر کمک می کنند راه خود را به سطح پوست پیدا کنند.

یکی از عوارض جانبی رتینوئیدها، پوسته پوسته شدن است، به همین خاطر به راحتی فرض می شود که رتینوئیدها لایه بردار هستند. اما باید بدانید این عارضه ی جانبی فقط نتیجه ی تحریک و خشکی پوست است و زمانی که پوست خودش را با این ترکیب تطبیق دهد، برطرف خواهد شد. فراموش نکنید، رتینوئیدها به خودی خود توانایی از بین بردن سلول های مرده را ندارند.

-همه ی رتینوئیدها مثل هم هستند!

رتینوئیدها خانواده ی عظیمی از مشتقات ویتامین A هستند که اشکال بسیار مختلفی هم دارند، از رتینوئیدهای ضعیف موضعی گرفته تا رتینوئیدهای قدرتمند خوراکی که نیاز به نسخه پزشک دارند. اما تفاوت آنها چیست؟

رتینوئیدهای موضعی بدون نیاز به نسخه پزشک (OTC) اغلب در سرم ها، کرم های دور چشم، و مرطوب کننده های شب وجود دارند.